مهندسی پزشکی رشته ای پویا و در حال تحول در تقاطع پزشکی و مهندسی است که نقشی اساسی در شکل دادن به آینده مراقبت های بهداشتی ایفا می کند. این رشته از اصول مهندسی برای توسعه راه حل های نوآورانه برای تشخیص، درمان و بهبود کیفیت زندگی بیماران استفاده می کند. در این مقاله شما را با دنیای هیجان انگیز مهندسی پزشکی، اهمیت و کاربردهای گسترده آن آشنا می کنیم.
مهندسی پزشکی، همچنین به عنوان مهندسی زیست پزشکی شناخته می شود، یک رشته چند رشته ای است که اصول مهندسی را با علوم زیستی ترکیب می کند تا فناوری ها و دستگاه های پیشرفته را توسعه دهد. این رشته شامل طراحی، توسعه و نگهداری تجهیزات پزشکی، دستگاه های مصنوعی، ابزارهای تشخیصی و سیستم های مراقبت های بهداشتی است.
مهندسی پزشکی در خط مقدم افزایش مراقبت از بیمار است. نوآوری هایی مانند دستگاه های تصویربرداری پزشکی، اندام های مصنوعی و پروتزهای پیشرفته صنعت مراقبت های بهداشتی را متحول کرده و کیفیت زندگی میلیون ها بیمار را بهبود بخشیده است. تجهیزات پزشکی به دو دسته تهاجمی و غیر تهاجمی تقسیم میشود، در حالت تهاجمی مستقیما وارد برن بیمار میشود و با اندام های او و خون بیمار درگیر خواهد بود و در بخش غیر تهاجمی عملیات خواسته شده بدون نفوذ به بدن بیمار و تنها از روی پوست انجام میشود.
مهندسان پزشکی بر روی ایجاد ابزارهای تشخیصی پیشرفته مانند دستگاه های MRI، اسکنرهای سی‌تی و حسگرهای زیستی کار میکنند. این ابزارها تشخیص زودهنگام و نظارت بر بیماری را امکان پذیر می کنند و منجر به نتایج درمانی بهتر می شوند. برای مثال اگر یک بیمار به حاذق ترین پزشک متخصص قلب به جهت تشخیص و درمان بیماری خود مراجعه کند ابتدا پزشک دستور گرفتن نوار قلب و استفاده از دستگاه اکو قلبی را صادر میکند تا تصاویری از دریچه‌ها و حفره‌های قلب و بررسی فعالیت الکتریکی قلب ارائه بدهد و متخصص قلب بتواند تشخیص صحیح داده و فرآیند درمان را آغاز نماید.
اندام های مصنوعی، ضربان سازها ، دستگاه های فیزیوتراپی ، الکتروشوک و پمپ های تزریق تنها چند نمونه از دستگاه های درمانی هستند که توسط مهندسان پزشکی ساخته شده اند. این دستگاه ها تحرک را بازیابی می کنند و زندگی را نجات می دهند.
مهندسان پزشکی سیستم‌هایی را برای تحویل دقیق دارو طراحی میکنند و اطمینان می‌دهند که داروی مناسب در زمان مناسب به مکان مناسب می‌رسد و عوارض جانبی را به حداقل می‌رساند.
شناخت مکانیک بدن انسان به طراحی درمان‌ها و وسایل پزشکی مؤثرتر و همچنین بهبود تجهیزات ورزشی و ارگونومی کمک میکند. امروزه بسیاری از بیماران که دارای معلولیت هستند با استفاده از ابزارهای پزشکی ساخته شده زندگی راحت تری را تجربه میکنند.
مهندسی پزشکی طیف وسیعی از کاربردها دارد که برخی از آنها عبارتند از:
ایجاد فناوری های تصویربرداری پیشرفته مانند ام آر آی، سی تی اسکن و سونوگرافی برای تجسم و تشخیص بیماری های مختلف که روز به روز در حال پیشرفت و توسعه میباشد.
مطالعه جنبه های مکانیکی بدن انسان که منجر به پیشرفت در ارتوپدی، علوم ورزشی و پیشگیری از آسیب می شود.
یکی از بخش های به شدت در حال توسعه در این رشته میباشد که رسالت آن شامل ساخت داربست‌ها و بافت‌های مصنوعی با استفاده از مواد زیست سازگار برای پیوند ،جایگزینی و ترمیم قسمت‌های آسیب‌دیده بدن خواهد بود . همچنین با استفاده از زخم پوش ها میتوان روند درمان زخم های پوستی را با سرعت خیلی بیشتری تسریع نمود.
طراحی و انتخاب مواد سازگار با بدن انسان برای استفاده در ایمپلنت ها، پروتزهای دندانی ، سیستم های دارورسانی و سایر ابزار ها تجهیزاتی که به صورت تهاجمی با بدن در ارتباط خواهد بود یکی از مهمترین وظایف مهندسین پزشکی فعال در آزمایشگاه ها خواهد بود.
توسعه و مدیریت پرونده الکترونیک سلامت، پلت فرم های پزشکی از راه دور مانند جراحی های از راه دور و سیستم های نظارت بر سلامت از دیگر خدمات شایان این رشته به صنعت سلامت میباشد.
مهندسان پزشکی با داشتن دانش الکترونیک و طراحی مدارات میتوانند تا با توجه به نیاز های موجود در صنعت
سلامت که شامل رابط کاربری برای پزشکان و بهبود فرآند های درمانی بیماران میباشد ، اقدام به طراحی و ساخت دستگاه جدید نمایند.
مهندسی پزشکی رشته‌ای است که به دلیل پیشرفت‌های سریع فناوری، ملاحظات اخلاقی و نیاز به رعایت مقررات، دائماً با چالش‌هایی مواجه است. مهندسان در این زمینه باید ایمنی و کارایی دستگاه‌های پزشکی را تضمین کنند، مسیرهای نظارتی پیچیده را طی کنند و در مورد فناوری‌های نوظهور به‌روز باشند. یکی از مهمترین چالش های این رشته عدم قرار گرفتن این رشته در جایگاه درست خود در صنعت سلامت می باشد بدین صورت که همواره از خدمات ارائه شده این رشته به صنعت سلامت در مقابل سایر اصناف دیگر مانند پزشکان ، پرستاران و … کمتر یاد میشود که دلایل متعددی را داراست که حتما در مقالات بعدی به آن اشاره خواهیم کرد.
با تقدیم بهترین احترام ها
سید علی محسنی پاییز 1402
مهندسی پزشکی رشته ای جذاب و متنوع است که اصول مهندسی را با علوم پزشکی ترکیب می کند تا مراقبت های بهداشتی را بهبود بخشد، جان انسان ها را نجات دهد و کیفیت زندگی افراد را در سراسر جهان افزایش دهد. به عنوان یک دانش آموز در این زمینه، شما این فرصت را خواهید داشت که فناوری های پیشرفته را کشف کنید، با مشکلات سلامتی در دنیای واقعی مقابله کنید و از طریق کار خود به بهبود جامعه کمک کنید. آینده مهندسی پزشکی روشن است و دنیایی از امکانات را برای کسانی که تصمیم می گیرند این سفر هیجان انگیز را آغاز کنند، ارائه می دهد.
